Gender Under Colonialism:
The Dehumanization of Palestinian Women
Colonialism and GBV
Colonialism has perpetuated gender-based violence (GBV) by marginalizing indigenous women, leading to inequalities in ethnicity, culture, class, and gender. Western stereotypes of the "Eastern world" as exotic and undeveloped justified political and military interventions.
Colonial powers imposed their social structures and languages, including Western views of femininity, like cutting and straightening Indigenous women's hair. In Kenya, colonial and post-colonial school policies mandated short hair for students to enforce discipline and conform to Western standards, often requiring hair to be short and straightened for girls. This led to generational trauma from cultural erasure and attacks on Indigenous identity.
Orientalist Attitudes
When Western media and political institutions refer to former colonies, particularly in the Southwest Asia and North Africa (SWANA) region which encompasses Arab nations, they emphasize the treatment of women in Arab and Muslim societies. This focus neglects the oppressive role of colonial powers, and emphasizes a perceived lack of progressive policies and attitudes (‘primitiveness’) among indigenous communities, such as the West’s victimization of women who wear the hijab and villainizing of their male relatives.
Edward Said's concept of 'Orientalism' describes how the West imposes stereotypes on the East, dehumanizing men and stripping women of autonomy by portraying these societies as inherently oppressive. Terms like harem, veil, and polygamy are highlighted to signify women's oppression, ignoring the complexities of local cultures and the systematic colonial violence women endure.
Colonialism in Palestine
Since the beginning of the West’s colonial project of Israel in Palestine, the colonial regime has consistently and systematically used gendered oppression against Palestinian women. Tactics of the occupation include sexual harassment, threats of sexual violence, and imprisonment.
Moreover, those who resist become preferred targets. For example, Ahed Tamimi, a well-known Palestinian woman arrested for slapping an Israeli Occupation Forces (IOF) militant, was shown in a leaked video being subjected to harassment during an interrogation. This is only one of many cases in the reality of Palestinian women in occupied Palestine.
Weaponizing gender
The occupation weaponizes gender to dehumanize and humiliate Palestinians. A strategy used for decades by the Israeli army and condemned by UN experts, is to take pictures of female detainees and share them online or with the detainees’ families, in order to blackmail and coerce them. Additionally, safe spaces and privacy for Palestinian women are consistently invaded by the Israeli military, who have been reported playing with women’s private belongings, including underwear and lingerie, and using sexually and racially derogatory language against them.
Moreover, illegal demolitions of Palestinian homes uniquely impact Palestinian women, as they are forcibly displaced and face further insecurity. On top of their educational, professional, and/or family responsibilities, they are forced to find a new or rebuild their home, which severely affects their psychological and mental health.
Effects of the apartheid wall & checkpoints
Women’s livelihoods are also obstructed by the apartheid wall surrounding Gaza and the West Bank and the over 500 checkpoints and other movement obstacles of the occupying state.
Palestinians are routinely denied access to the education and employment sectors, particularly in areas where secondary schools are scarce and jobs or universities require moving from one village or city to another. Moreover, the apartheid wall and checkpoints also prevent Palestinian women from reaching hospitals and health care centers in times of need. This, for example, often leads to forced and entirely avoidable instances of pregnant Palestinian women giving birth at checkpoints, without the medical aid and expertise necessary, and surrounded by the occupation’s soldiers.
Women under siege: Gaza
By 2003, the Israeli blockade of Gaza had drained $2.4 billion from the West Bank & Gaza economy, significantly impacting Palestinian livelihoods. By 2015, 40% of Gaza's population lived in poverty, facing food and water scarcity. The siege and current genocide further devastate health services and sanitation, leading to pregnancy complications and stillbirths.
UN experts have reported numerous human rights violations, including arbitrary detention of women, where they are detained in harsh conditions, subjected to extreme GBV, photographed in degrading circumstances, and even arbitrarily executed. Many Palestinian women and girls remain missing after contact with the Israeli army.
Example: Menstrual health in Gaza
Palestinian women in Gaza don’t have access to essential care due to the current blockade of the occupation. To cope with the difficulties of dealing with menstruation during the dire crisis going on in Gaza, many women have resorted to using pieces of cloth or tents as pads; others to wearing diapers. Many Palestinian women try to get hold of birth control pills to prevent their menstrual periods.
However, due to the aid blockade, these pills are extremely hard to get. Palestinian women in Gaza have emphasized how undignified, unhygienic and difficult the current situation is, as well as its harmful ramifications on health such as becoming at risk of infections. These consequences of the indiscriminate and genocidal bombardment could be somewhat alleviated if aid is allowed to enter Gaza.
Example: Reproductive health in Gaza
An average of 183 women are estimated to give birth in Gaza every day. 15% of these women are expected to need extra medical care either due to birth-giving complications or to high-risk pregnancies. As of July 31, 2024, of the 36 hospitals and 107 primary health care facilities in Gaza, only 16 and 48 respectively are still (partially) functioning due to the ongoing genocide. Moreover, there are crucial shortages of drugs, medical supplies, blood for blood transfers, and even hospital beds.
Many pregnant Palestinians are forced to give birth in tents, public buildings, and on the streets. Even when doctors are available to assist, they don’t have the resources to give treatment when needed. Various health providers in Gaza have stated that they have had to perform surgical procedures, including caesarian sections, without anesthesia and electricity. “The first 24 hours postpartum are the riskiest for complications, and with people living in such risky situations it is even more crucial to keep patients in hospital for as long as possible’’, said Rita Botelho da Costa, midwife activity manager at Doctors Without Borders.
Intersectionality
The historical use of colonial narratives to justify oppression has perpetuated systemic inequalities and power imbalances that put women at risk of GBV. The intertwining of colonial discourse and GBV demands a nuanced understanding of how these forces intersect to oppress women in marginalized communities. This is often ignored by Western feminism, which centers the feminist narrative around the experiences of women in the West—most commonly White American and European, middle/higher class women.
In doing so, Western feminism ignores the nuances and context of the experiences of Black, Indigenous, and Women of Color. This, in turn, actively reproduces harmful stereotypes of Arab/Muslim women as inherently oppressed and in need of ‘saving’, and of men as barbaric and primitive. Comprehensive interventions, policies, and advocacy efforts must acknowledge and address the interactions of colonialism and GBV. Recognizing the multifaceted nature of harm experienced by women in colonial contexts is a first step towards creating a more just and equitable society for all.
Gender onder Kolonialisme:
De Dehumanisering van Palestijnse Vrouwen
Kolonialisme en gendergerelateerd geweld
Kolonialisme heeft gendergerelateerd geweld in stand gehouden door inheemse vrouwen te marginaliseren. Dit heeft geleid tot ongelijkheden in etniciteit, cultuur, klasse en geslacht. Westerse stereotypen van de "Oosterse Wereld" als exotisch en onontwikkeld werden gebruikt in de rechtvaardiging van politieke en militaire interventies.
Koloniale machten legden hun sociale structuren en talen op, waaronder westerse opvattingen over vrouwelijkheid zoals het knippen en stijlen van het haar van inheemse vrouwen. In Kenia verplichtte het koloniale en postkoloniale schoolbeleid kort haar voor leerlingen om discipline af te dwingen en te voldoen aan westerse normen. Meisjes moesten vaak kort en stijl haar hebben. Deze culturele uitwissing en aanval op de inheemse identiteit leidde tot generationele trauma’s.
Oriëntalistische houdingen
Wanneer westerse media en politieke instellingen verwijzen naar voormalige koloniën, met name in Zuidwest-Azië en Noord-Afrika (SWANA) inclusief de Arabische landen, benadrukken ze de behandeling van vrouwen in Arabische en islamitische samenlevingen. Deze focus negeert de onderdrukkende rol van koloniale machten en benadrukt een vermeend gebrek aan progressief beleid en houdingen (‘primitiviteit’) onder inheemse gemeenschappen, zoals de victimisatie van vrouwen die een hijab dragen en het demoniseren van hun mannelijke familieleden.
Edward Said's concept 'Oriëntalisme' beschrijft hoe het Westen stereotypen oplegt aan het Oosten die mannen dehumaniseren en vrouwen hun autonomie ontnemen door deze samenlevingen af te schilderen als inherent onderdrukkend. Termen zoals harem, sluier en polygamie worden benadrukt om de onderdrukking van vrouwen aan te duiden, waarbij de complexiteit van lokale culturen en het systematische koloniale geweld dat vrouwen ondergaan, worden genegeerd.
Kolonialisme in Palestina
Sinds het begin van het westerse koloniale project van Israël in Palestina, heeft het koloniale regime consequent en systematisch gebruikgemaakt van gendergerelateerde onderdrukking van Palestijnse vrouwen. Tactieken van de bezetting omvatten seksuele intimidatie, bedreigingen met seksueel geweld en detentie.
Bovendien worden degenen die zich verzetten gewilde doelwitten. Bijvoorbeeld Ahed Tamimi, een bekende Palestijnse vrouw die werd gearresteerd voor het slaan van een soldaat van de Israëlische bezettingsmacht (IOF), werd in een gelekte video getoond terwijl ze tijdens een verhoor werd geintimideerd. Dit is slechts een van de vele gevallen van de realiteit van Palestijnse vrouwen in bezet Palestina.
Gender als wapen
De bezetting gebruikt gender als wapen om Palestijnen te dehumaniseren en te vernederen. Een strategie die al tal van jaren door het Israëlische leger wordt gebruikt en door VN-experts wordt veroordeeld, is het nemen van foto's van vrouwelijke gevangenen en deze online of met de families van de gevangenen te delen, om ze zo chantage en dwang op te leggen. Bovendien worden veilige en privéruimtes van Palestijnse vrouwen consequent geschonden door het Israëlische leger, dat naar verluidt met persoonlijke objecten van vrouwen speelt, waaronder ondergoed en lingerie, en seksueel en raciaal denigrerende taal tegen hen gebruikt.
Verder hebben illegale sloopacties van Palestijnse huizen een unieke impact op Palestijnse vrouwen, omdat ze gedwongen ontheemd raken en met nog meer onzekerheid en onveiligheid te maken krijgen. Bovenop hun educatieve, professionele en/of gezinsverantwoordelijkheden worden ze gedwongen een nieuw huis te vinden of hun huis te herbouwen, wat hun psychische en mentale gezondheid ernstig beïnvloedt.
Gevolgen van de apartheidsmuur en checkpoints
Het levensonderhoud van vrouwen wordt ook belemmerd door de apartheidsmuur rond Gaza en de Westelijke Jordaanoever en de meer dan 500 checkpoints en andere mobiliteitsbelemmeringen van de bezetter.
Palestijnen wordt routinematig de toegang tot onderwijs en werkgelegenheid ontzegd, met name in gebieden waar middelbare scholen schaars zijn en banen of universiteiten vereisen dat men van het ene dorp of stad naar de andere reist. Bovendien verhinderen de apartheidsmuur en checkpoints ook dat Palestijnse vrouwen in tijden van nood ziekenhuizen en gezondheidscentra bereiken. Dit leidt bijvoorbeeld vaak tot gedwongen en volledig vermijdbare gevallen van zwangere Palestijnse vrouwen die bij een checkpoint bevallen, zonder de nodige medische hulp en expertise, en omringd door soldaten van de bezettingsmacht.
Vrouwen onder beleg: Gaza
In 2003 had de Israëlische blokkade van Gaza $2,4 miljard uit de economie van de Westelijke Jordaanoever en Gaza gezogen. Dit had een aanzienlijke impact op Palestijnse bestaansmiddelen. In 2015 leefde 40% van de bevolking van Gaza in armoede en kampte met voedsel- en waterschaarste. De blokkade en de huidige genocide verwoesten de gezondheidszorg en sanitaire voorzieningen verder, wat leidt tot zwangerschapscomplicaties en doodgeboortes.
VN-experts hebben tal van mensenrechtenschendingen gerapporteerd, waaronder willekeurige detentie van vrouwen waarbij ze worden vastgehouden onder barre omstandigheden, worden blootgesteld aan extreem gendergerelateerd geweld, worden gefotografeerd onder vernederende omstandigheden en zelfs willekeurig worden geëxecuteerd. Veel Palestijnse vrouwen en meisjes zijn nog steeds vermist na in aanraking te zijn gekomen met het Israëlische leger.
Voorbeeld: Menstruele gezondheid in Gaza
Palestijnse vrouwen in Gaza hebben geen toegang tot essentiële zorg vanwege de huidige blokkade van de bezetting. Om te kunnen omgaan met de uitdagingen van menstruatie tijdens deze ernstige crisis in Gaza, gebruiken veel vrouwen stukken stof of tent als maandverband; anderen dragen luiers. Veel Palestijnse vrouwen proberen anticonceptiepillen te bemachtigen om hun menstruatie te voorkomen.
Vanwege de blokkade op hulpmaterialen zijn deze pillen echter extreem moeilijk te verkrijgen. Palestijnse vrouwen in Gaza hebben benadrukt hoe onwaardig, onhygiënisch en moeilijk de huidige situatie is, evenals de schadelijke gevolgen voor de gezondheid, zoals het risico op infecties. Deze gevolgen van de willekeurige en genocidale bombardementen zouden enigszins kunnen worden verlicht als hulp Gaza zou worden binnengelaten.
Voorbeeld: Reproductieve gezondheid in Gaza
Naar schatting bevallen er gemiddeld 183 vrouwen per dag van een kind in Gaza. Van 15% van deze vrouwen wordt verwacht dat ze extra medische zorg nodig hebben, hetzij vanwege complicaties bij de bevalling of vanwege zwangerschappen met een hoog risico. Op 31 juli 2024 waren er van de 36 ziekenhuizen en 107 basisgezondheidszorg faciliteiten in Gaza respectievelijk slechts 16 en 48 die (gedeeltelijk) functioneerden vanwege de aanhoudende genocide. Bovendien is er een groot tekort aan medicijnen, medische benodigdheden, bloed voor bloedtransfers en zelfs ziekenhuisbedden.
Veel zwangere Palestijnen worden gedwongen te bevallen in tenten, openbare gebouwen en op straat. Zelfs als er artsen beschikbaar zijn om te helpen, hebben ze niet de middelen om de vrouwen te behandelen wanneer dat nodig is. Verschillende zorgverleners in Gaza hebben verklaard dat ze chirurgische ingrepen hebben moeten uitvoeren, waaronder keizersneden, zonder anesthesie en elektriciteit. “De eerste 24 uur na de bevalling zijn het meest risicovol voor complicaties, en omdat mensen in zulke risicovolle situaties leven, is het des te belangrijker om patiënten zo lang mogelijk in het ziekenhuis te houden”, aldus Rita Botelho da Costa, activiteitenmanager verloskundigen bij Artsen zonder Grenzen.
Intersectionaliteit
Het historische gebruik van koloniale narratieven om onderdrukking te rechtvaardigen heeft systematische ongelijkheden en machtsonevenwichtigheid in stand gehouden, waardoor vrouwen worden blootgesteld aan het risico op gendergerelateerd geweld. De verwevenheid van een koloniaal discours met gendergerelateerd geweld vereist een genuanceerd begrip van hoe deze krachten elkaar kruisen en vrouwen in gemarginaliseerde gemeenschappen onderdrukken. Dit wordt vaak genegeerd door het westerse feminisme, dat het feministische verhaal centreert rond de ervaringen van vrouwen in het Westen - meestal witte Amerikaanse en Europese vrouwen uit de midden-/hogere klasse.
Door dit te doen, negeert het westerse feminisme de nuances en context van de ervaringen van zwarte, inheemse en vrouwen van kleur. Dit reproduceert op zijn beurt actief schadelijke stereotypen van Arabische/islamitische vrouwen als inherent onderdrukt en behoeftig 'gered' te worden, en van mannen als barbaars en primitief. Alomvattende interventies, beleid en pleitbezorging moeten de wisselwerking tussen kolonialisme en gendergerelateerd geweld erkennen en aanpakken. Het erkennen van de veelzijdige aard van de schade die vrouwen in koloniale contexten ondervinden, is een eerste stap naar een rechtvaardigere en gelijkwaardigere samenleving voor iedereen.
Reference list
Abdulhadi, R. (1998). The Palestinian women’s autonomous movement. Gender & Society, 12(6), 649–673. https://doi.org/10.1177/089124398012006004
Achieng, G. (2019, February 13). The racist legacy of Kenyan schools’ short hair policies. Women’s Media Center. https://womensmediacenter.com/fbomb/the-racist-legacy-of-kenyan-schools-short-hair-policies
Adler, N., Jamal, U., & Osgood, B. (2024, February 7). Israel’s war on Gaza updates: No end to war without ‘victory’ – Netanyahu. Al Jazeera. https://aje.io/ejif2f?update=2685397
Ahmed, L. (1982). Western ethnocentrism and perceptions of the harem. Feminist Studies, 8(3), 521. https://doi.org/10.2307/3177710
Batrawy, A., & Bashir, A. B. (2024, January 11). Another layer of misery: Women in Gaza struggle to find menstrual pads, running water. NPR. https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2024/01/11/1224201620/another-layer-of-misery-women-in-gaza-struggle-to-find-menstrual-pads-running-wa
Dean, L. (Ed.). (2004). The Middle East and North Africa 2005 (51st ed.). Routledge.
Euro-Med Human Rights Monitor. (2024, February 19). Statement of UN experts on Israel’s violations against Palestinian women, girls is welcomed by Euro-Med Monitor. https://euromedmonitor.org/a/6169
Griffiths, M., & Repo, J. (2020). Women’s lives beyond the checkpoint in Palestine. Antipode, 52(4), 1104–1121. https://doi.org/10.1111/anti.12627
Haritos-Fatouros, M. (2019). The official torturer: A learning model for obedience to the authority of violence. In R. D. Crelinsten & A. Schmid (Eds.), The politics of pain: Torturers and their masters (pp. 129-146). Routledge eBooks. https://doi.org/10.4324/9780429313929
Hawari, Y. (2019, March 8). How Israel is being absolved of Palestinian women’s rights abuse. Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/opinions/2019/3/8/how-israel-is-being-absolved-of-palestinian-womens-rights-abuse
Hooks, G., & Mosher, C. (2005). Outrages against personal dignity: Rationalizing abuse and torture in the War on Terror. Social Forces, 83(4), 1627–1645. https://doi.org/10.1353/sof.2005.0068
Humaid, M. (2024, July 28). ‘My baby girl was born on the street’: A traumatic birth in Gaza. Al Jazeera. https://aje.io/4qhlo0
Kelman, H. G. (1973). Violence without moral restraint: Reflections on the dehumanization of victims and victimizers. Journal of Social Issues, 29(4), 25–61. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1973.tb00102.x
Mayhew, S. (2015). Colonialism. In A dictionary of geography. Oxford University Press. https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780199680856.001.0001/acref-9780199680856-e-581
Mohanty, C. T. (2003). Feminism without borders: Decolonizing theory, practicing solidarity. Duke University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctv11smp7t
Nijim, M. (2022). Genocide in Palestine: Gaza as a case study. The International Journal of Human Rights, 27(1), 165–200. https://doi.org/10.1080/13642987.2022.2065261
Richter-Devroe, S. (2011). Gender equality and women’s rights in Palestinian territories. European Parliament. https://www.europarl.europa.eu/document/activities/cont/201110/20111027ATT30536/20111027ATT30536EN.pdf
Stanton, G. H. (2023). Ten stages of genocide. Genocide Watch. https://www.genocidewatch.com/tenstages
Staub, E. (1989). The roots of evil: The origins of genocide and other group violence. Cambridge University Press.
Taylor, S. (2022, February 8). Neat hair at school is a colonial mess. The Mail & Guardian. https://mg.co.za/education/2022-02-08-neat-hair-at-school-is-a-colonial-mess/
United Nations. (2024, January 8). Gaza crisis: another hospital facing dire shortages, warns WHO. UN News. https://news.un.org/en/story/2024/01/1145332
United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA). (2023, August 25). Fact sheet: Movement and access in the West Bank. https://www.unocha.org/publications/report/occupied-palestinian-territory/fact-sheet-movement-and-access-west-bank-august-2023
United Nations Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR). (2024a, February 19). UN experts appalled by reported human rights violations against Palestinian women and girls. https://www.ohchr.org/en/press-releases/2024/02/israelopt-un-experts-appalled-reported-human-rights-violations-against
United Nations Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR). (2024b, May 6). Onslaught of violence against women and children in Gaza unacceptable: UN experts. https://www.ohchr.org/en/press-releases/2024/05/onslaught-violence-against-women-and-children-gaza-unacceptable-un-experts#:~:text=They%20noted%20that%20women%2C%20girls,are%20estimated%20to%20be%20female
United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East. (2024). UNRWA situation report #125 on the situation in the Gaza Strip and the West Bank, including East Jerusalem. https://www.unrwa.org/resources/reports/unrwa-situation-report-125-situation-gaza-strip-and-west-bank-including-east-Jerusalem
World Bank Group. (2015, May 21). Gaza economy on the verge of collapse, youth unemployment highest in the region at 60 percent. https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2015/05/21/gaza-economy-on-the-verge-of-collapse
Zimbardo, P. (2008). The lucifer effect: Understanding how good people turn evil. Random House Trade Paperbacks.